مقایسه سه داروی پتدین، کلونیدین و فنتانیل در درمان لرز پس از بی حسی نخاعی جهت عمل سزارین انتخابی

چکیده : مقدمه و هدف: لرز پس از عمــل جراحی یکی از عوارض شایع متعاقب بیهوشی و بی حسی ناحیه ای از جمله بی حسی نخاعی می باشد کــه اخیراً به علت استفاده از مخدرها و نگهداری بیماران در حالت نرموترمیک این عارضه رو به کـــاهش است. جهت درمـــان این عـارضه داروهای مختلفی مصرف می شوند. هدف از این مطالعه مقایسه سه داروی پتدین، کلونیدین و فنتانیل در درمان لـــرز پس از بی حسی نخاعــی جهت عمـــل جراحی سزارین انتخابی می باشد. مواد و روش ها: پژوهش فوق یک مطالعه کارآزمـــایی بالینی تصادفی دوسوکور بوده که بر روی60 زن بـــا وضعیت فیزیکــی یک و دو تقسیم بندی انجمن متخصصین بیهوشی آمریکا انجام شد. این بیماران برای انجام عمل جراحی سزارین انتخـــابی اولین بـــار به بیمارستان های رازی و امام خمینی دانشگاه علوم پـــزشکی اهواز در سال 1382 مراجعه کرده بودند. بیمــــاران مراجعه کننده که شرایط شرکت در مطالعه را داشتند بــــه روش تصادفی بلوکی به یکی از سه گروه مورد مطالعه تخصیص داده شدند. این بیماران دچار لرز پس از بی حسی نخـاعی شده بودند که به صورت تصادفی انتخاب و به سه گروه 20 نفری تقسیم شدند. سپس لرز آنهـــا با ســــه داروی پتدین 25 میلی گـــرم، کلونیدیــن 30 میکروگرم و فنتانیل 50 میکروگرم به روش تجویز وریدی درمــــان شد. در صورت عدم جواب دهی به تزریق اول، به فاصله هر 5 دقیقه تا سه بار دارو تکرار می شد. در پایان بیماران از نظر پاسخ به درمان، تغییرات همودینامیک و عوارض جانبی بررسی و داده ها در فرم اطلاعاتی ثبت شدند. اطلاعات جمع آوری شده با استفـــاده از نـــرم افزار spss و شاخص هــــای توصیفـــی و آزمون مجذور کای تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: بین سه گروه دارویی از نظر پاسخ بـه درمان لــرز پس از تزریق اول اختلاف معنـی داری وجـود داشت، به طوری که در گروه پتدین 70 درصد، کلونیدین 50 درصــد و فنتانیل 30 درصد موارد درمان شدند (04/0= p). از نظر بروز عوارض جانبی؛ تاکی کاردی 10 درصد و تهوع و استفراغ 15 درصد با پتدین، خشکی دهان 7/16 درصد و خواب آلودگی 3/3 درصد بـا کلونیدین و تهوع و استفراغ 3/3 درصد بــا فنتـــانیل بود(05/0=p). وضعیت همودینامیک با سه داروی کلونیدین، پتدین و فنتانیل تفاوت معنی داری نداشت. نتیجه گیری: تزریق وریدی کلونیدین در کنترل لرز و همزمان ثبات همودینامیک مؤثر است. هر چند که پتدین در کنترل لرز از کلونیدین مؤثرتر است، امــا عـــوارض آن در مقایسه با کلونیدین و فنتانیل نیز جدی تر می باشد. واژه های کلیدی: لرز بعد از عمل، پتدین، کلونیدین،فنتانیل، بی حسی نخاعی